top of page

Formação

​

Objectivo geral housi Seminário menor mak, forma foinsa’e sira sai candidato ba sacerdote, nebé matenek, santo no sai cidadão diak  ba Creda no nação TL. Hanesan documento Consilio Vat. II iha decreto O.T. pag. 189,3, haktuir “Nos seminaries menores, erigidos para cultivar os ge’rmenes da vocacão, os alunos sejam formados com uma educação religiosa, e sobre tudo por uma apta direção spiritual,de maneira a seguir Cristo Redentor de alma generosa e curação puro”. Timor Leste na,cão ida maioria Católica iha ÁSIA, ho população nebé kiik tokon ida ho balun ita  precisa forma candidato ida oinsa ? Ho sasukat saida? No caracter lolos ema Timor oan nian mak ida nebé? Oinsa mak forma ema nebé qualidade exelente iha nia formação nebé seguro, comfiança no creativo, crítico, inovativo no responsável ba nia futuro nebé exacto iha personalidade formativa no congnitiva nebé maduro i forte? Formação nebé orienta ba fiar no celebra fiar iha moris lor-loron nian tamba koko no experiência íntima ho Maromak,  ksolok nudar criatura foun ida Maromak nia ilas, ho dignidade ás liu hotu criatura sira Maromak nian, sentir com Igreja, sente pertence ba Igreja Cristo nian, sai cidadão diak nebé la exige barak atu simu, maibé, hakarak deit atu fo tan, sente simu naresin durante nia tempo formação nian iha Seminário, nune’e sente iha missão no obrigação fahe ba ema seluk ho  atitude, transparante, crítico, inovativo, honesto, lógico, haraik-an, Espírito voluntário defende justiça, lialos ba bem comum ema hotu nian. Ho nia formação sira mak hanesan tuir mai ne’e:

Seminario Menor Nossa Senhora de Fatima, SENOFA, Balide, Dili, Timor-Leste, Timor Leste. SENOFA

Menu Formaçao
Pessoal

Pessoal

Seminarista mak joven sira nebé sente no hakarak koko experiência ba dalan especial ida Maromak bolu atu hatan ba sai Nai-lulik. Ho processo sira mak hanesan; atensão no conhecimento amu Pároco sira nian tan sira hatene candidato ne’e nia motivação no participação activa iha Paroquia etc… Nune’e, recomenda sira hodi mai hetan formação iha Seminário. Idade tinan 15 to 21 remata escola primária ka secundário. Iha ona conhecimento kona ba fiar, adulto, badinas aprende, haraikan, estuda, fo nia-an atu ema forma, motivação forte no auto comfiança hatene no conciente, saida mak nia halo no buka iha nia proceso formação madurecimento. Hatudu atitude diálogo, relação diak ho colega sira ho família no equipa Seminário, badinas reza, disciplina, joven nebé contente enérgico, creativo, la fingindo ka iha diskriminação tuir rasa, estatus social, matenek ka beik etc… Nune’e, ho acompanhamento equipa formadora nian joven ne’e bele explora hotu nia talentos, matenek, capacidede hotu tanba hatene ona nia an ne se, who am I? Nune’e brani afirma nian iha sociedade, sai ema diak no sarani diak, nakonu ho domin no responsável iha sociedade.

Cristã

Durante  moris hamutuk nu’udar comunidade família SENOFA, aprende sai ema nebé adulto iha Cristo  comprende Cristo mak dalan lialos no moris ( Jo. 14;6)  hanesan Cristo nebé  moris hodi halo tuir de’it Nia Aman nia hakarak ho domin  terus to’o mate iha Cruz hodi soi humanidade tomak, Espírito ida ne’e mak sei buras no  manas iha seminarista sira nia fuan, hodi hamrok ba de’it Cristo  iha oração, Eucaristia no sacramento sira, hodi hatan ba Maromak iha dalan nebé nia hili hodi servi no tulun maun alin sira. Hanesan São Paulo dehan: laos ha’u mak moris maibé, Cristo mak moris iha ha’u (Gal. 2;20). Durante formação iha Seminário, seminarista ida-idak aprende ba malu, oinsa comprende malu, solidariedade, paciencia, fuan boot atu perdua tamba seminarista sira ne’e mai housi município 13, ho cultura, lian, carácter pessoal, situação, social no economia nebé la hanesan. Maibé, iha situação ida ne’e duni mak seminarista ida hahu forma nia moris ba futuro nebé real exacto ho experiéncia intimidade iha Cristo. Seminário laos prisão, fatin isolamento ida, excusivo, colégio ka asrama bai-bain ida tamba inan-aman sira la bele educa ona mak lori mai fo ba amo sira tau matan hela ba, ou ka fatin joven sira hela ba estuda hodi sai especialista sarjana ruma. No seluk tan. Seminário uma formação Espiritual ida, ba foin sae sira, descobre Cristo iha  sira nia moris, sai lider nebé nakonu  ho virtudes cristão hamamuk-an ho Maromak nia vontade hodi servisu ba ema seluk, hanesan joven riko ida nebé husu ba Jesus; Mestre diak  oinsa  mak bele hetan moris rohan laek? Jesus husu ba joven ne’e atu ba fan tiha nia rico soin sira hotu hodi fahe ba ema kiak sira hafoin mai tuir Jesus Cristo ida nebé humana no Divino descobre iha sentido moris nu’udar comunidade fiar, nebé nia aprende liu housi nia belun sira, família sira nia sacrifício no domin, orientação no acompanhamento equipa formadora liu-liu housi, celebração sacramento sira, oração, retiro, devoção, ação caritativa, pastoral etc… Cristo ida nebé humano no Divino ne’e mak ikus mai nia saran an tomak ba Nia lia bolu hodi hatan no hili nu’udar estado de vida ida hodi partilha  ho ema seluk.

Discernimento vocaciona

Processo discernimento vocacional ita hare housi seminarista ida nebé hatudu atitude disponibilidade aberto ba diálogo, conciente, sinceriedade, no iha responsabilidade hatene sacrifika an ba tulun ema seluk. Joven ne’e hatene conhece nian nia limitação sira no talentos sira nakloke an ba kbiit Espírito Santo, konfiansa ba Vontade Maromak nian. Joven sira hanesan nee ita hare hosi nia orientasaun no motivasaun, karacter ida nebe mak forte liu iha nia, la hatene aproveita tempo no espasso sira ho diak, egoista, consisténcia ka lae, seguro haraikan no maduro, auto kritico ka lae, ema livre ka isolado. Hatene servisu equipa no hetan confiansa, ho laran mos no simples halo buat ruma kiik maibé, halo ho badinas no ho diak. Prontidão atu aprende no adapta an tuir situação saida de’it la protesta no hakiduk ka lamenta barak, berani fo nia opinião no solução. Buat hirak ne’e hatudu iha seminarista ida oinsa cumpri normas no regras disciplina sira Seminário nian durante iha formação nia laran hanesan regras de’it ka formação carákter, princípio ida ba nia vida tomak.

Intelectual

Hare ba ita nia realidade ohin loron nia dezenvolvimento moral no material ita nia nação Timor Leste nian, ejigéncia intelectual ba seminarista sira parte ida importante. seminarista tenke matenek, domina ciéncia  ho vizão nebé luan no klean nune’e nia  brani no bele haklaken no interpreta Na’i nia Evangelho ba ema hotu tuir  moris ohin loron nian. Tamba ne’e, la hanourin de’it seminarista sira kona ba ciéncia teoria de’it, maibé, oinsa pratica ciéncia iha moris, sai ema iha vizão profética, crítica, creativo, inovativo, hatene lori-an iha sociedade, hatene fo orientação no solução nebé digno no justo ba problema sira ho honra. Formação intelectual iha Seminário tenke fomenta joven sira hamrok no buka nafatin lee no liga ciéncias humanas no divinas aprende no lee, halo investigação, hatene aproveita máximo tempo no espaço sira ho efectivo no eficiente ba auto realização pessoal. Seminarista tenke hatene didiak koalia no hakerek lian Portugues, Ingles , Tetum etc.,  iha vizão geral no universal kona ba mundo no nia problemas dezenvolvimento sira  hodi sai sujeito ka protagonista ba  transformação ne’e rasik.

Espírito pastoral

Seminarista nebé halo pastoral diak tamba nia conhece diak realidade sociedade nian hatene lee no liga realiade sira ne’e ba vontade Maromak nian, no conciente  no compaixão hodi tulun no colabora, nune’e ho conhecimento doutrina social  Creda nian buka ajuda fo orientação halo plano pastoral nebé adequado duni hodi hatan ba realidade sira ne’e liu housi actividade  religioso/social, saúde, educação etc… Oinsa cultura Evangelho hetan abut metin iha sociedade nia moris? Seminarista tenke hatene hirarkia valor cultural rasik ho didiak no klean, nune’e hatene liga ho valor Evangelho. Seminarista sira mos educa atu hatene lee sinal sira tempo nian ho  ho atitude crítico, ho discernimento responsável ba informação no mass média no globalização tecnologia sira hatene distingue buat nebé los no la los no oinsa aproveita média sira hodi comunica ka trasmite mensagem Evangelho, ho comvicsão, firmeza, profético no ho hsolok.( Evangelium Gaudium, encic. Papa Francisco)

Atitude diálogo entre religião

Iha Documento Vaticano II liu-liu iha documento (Unittatis red Integratio, UR), no (Nostra Etate, NE) apela ba sarani sira hotu atu hakiak atutude diálogo fiar entre Igreja sira no ho Religião seluk, husu atu respeita, reconhece buat hotu nebé sagrado, precisa conserva no promove. Hodi bele halo diálogo ho ema seluk ita rasik tenke convencido ho ita nia identidade fiar rasik, ho klean tamba ita sei fahe ita nia espiritualidade fiar saida mak ita hetan no koko housi ita nia fiar rasik ho ema seluk, laos ita mak diak liu, maibé, contente no fo sasin, afirma ida ne’e mak ami nia identidade fiar nebé ami fahe. Exemplo mistério Santíssima Trindade sai base fundamental ba diálogo, mistério comunhão ema nain tolu keta-ketak, maibé, sai ida de’it, iha domin hodi salva no liberta ita housi salan no mate, liu housi nia Oan mane mesak Jesus Cristo. Tamba ne’e precisa cria atitude, respeito, hatene rona, ema seluk, loke fuan no neon ba ema seluk nia necessidade hodi buka bem comum ba humanidade nia diak no ba Glória Maromak nian. Ohin loron ema halo funu tamba comflito religião. Ita la forma seminarista sira nebé radical, fundamentalista ba assunto religião. hodi haluha  diálogo, virtudes humana, dignidade  ema nudar ilas Maromak nian. Religião sai instrumento no sinal sacramento presença real Maromak nian iha mundo. Tamba instrumento de’it bele hatudu Maromak ou lae, tanba ne’e precisa diálogo ida profunda, kona ba fiar no oinsa hatudu fiar iha mundo ida ho nia complexidade problemas, oi-oin. Oinsa Religião sira buka solução, alternativas ba nebé digno, justo no honra ba mundo ida nebé ba  ema hotu, iha fatin, tempo no espaço ba malu hodi hahi no fó Glória ba Maromak  iha Espírito no lialos.

Crista
Discernimento vocaciona
Intelectual
Esperito pastoral
Atitudo dialogo entre religiao
bottom of page